- TEMPLUM fortunae Praenestes
- TEMPLUM fortunae Praenestesfuit alias celebertimum, et ipsô Syllâ vetustius, prope Praenestem urbem Latii. Sed et huius nostris temporibus pars aliqua spectanda simulque admiranda temanet in crypta quadam, quae ad inferiores cellas aedium Episcopi abscondita est. Illius fragmenta collegit et delineari iussit Cardinalis Franciscus Barberinus, antiquitatis vindex. Templum seu templa potius stupendae molis omne fere hodiernae civitatis occupant spatium, apposita namque devexis inferioribus partibus ascensum compositis distinctum areis duodecim exhibebant, erectis ad eas peramplis aedibus, diversis scalarum ordinibus, parietibus in unum beneque elatum prospectum cingentibus multiplici porticu, theatrô columnis distinctô, cavaediô, arcubus spectandis, fontibus, lacusculis, viridariis. Excisus erat ipse mons, et pluribus quasi planis gradibus fretus in templi conscensum, excavatusque medio in monte aquaeductus piscinas seu potius lacus in ipso Fortunae templo constituebat. Cortina templi eminebat in apice, ubi nunc palatium Principis, in eoque summo excitabantur ignes accensis facibus, quae navigantibus etiam in mari Tyrrheno noctu religiose conspectae praelucebant, ut invocandum ipsis Fortunae numen, admonerent. Aedificium istud immane abs inferioribus sacellis aflurgit quatuor gradatis molibus, aliarum quarundam gradibus quasi adiectis ad summam usque in vertice positam obrotundae in tholum erectionis. De his pluribus et doctissime suô more Iosephus Maria Suare sius Episcopus Vasionensis in suo Praenest/ antiq. l.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.